İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ÜNİTE 3 - İş kazalarının nedenleri: “ insanlara bağlı nedenler” ve fizik ve mekanik çevre koşullarına bağlı nedenler”dir. - Genellikle iş kazalarının %80-%90 oranlarında insanlara bağlı olarak meydana geldiği , fizik ve mekanik çevre koşullarının kazalara daha az neden olduğu kabul edilmektedir. Fizik ve mekanik çevre koşullarının yol açtığı kazalar 1- makinelerin yol açtığı kazalar 2- üretim organizasyonlarının yol açtığı kazalar 3- çevresel faktörlerin yol açtığı kazalar a) gürültü b) aşırı ışık c) atmosfer ve basınç d) sıcaklık faktörü e) radyasyon tehlikesi *-* iş kazası sıklığı  belli sayıdaki işçiler arasında belirli bir zamanda meydana gelen iş kazalarının sayısını ifade eder *-* iş kazası eğilimi konunun psikolojik yönünü ifade eder *-* iş kazası riski iş kazalarına yol açan faktörlerin tamamını ve işin teknik niteliklerini göz önüne almaktadır. İnsan davranışlarından kaynaklanan kaza nedenleri 1- tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özellikler a) yaş unsuru b) aile durumu c) işçilerin mevkileri d) kıdem e) cinsiyet f) eğitim düzeyi 2- tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörler a) fiziksel açıdan yetersizlikler b) uykusuzluk c) yorgunluk 3- tehlikeli davranışlara yol açan psikolojik faktörler a) zihinsel yetenekler b) duygusal durum c) algılama hızı ve reflekslerin çabukluğu d) kendini büyük görme e) ailevi ve ekonomik sorunlar Meslek hastalığının kabul edilmesini gerektiren bazı koşullar 1- rahatsızlık önceden ortaya çıkmış, hastalık yavaş yavaş çıkmış olması, hastalık vücut bütünlüğünün ihlali veya ölüm gibi bir sonuca yol açmış olmalıdır. 2- Ortaya çıkan hastalık ile görülen iş arasında illiyet bağı yani sebep-sonuç ilişkisi bulunmalıdır. Meslek hastalıklarının nedenleri 1- Kimyasal maddelerden ileri gelen meslek hastalıkları a) Kurşun zehirlenmesi b) Krom, kadmiyum, nikel etkilenmeleri (kaplama işlemleri, deri sanayi) c) Civa, maden ocağı (termometre ve barometre yapım işleri) d) Arsenik(boya işleri, suni deri yapımı, renkli kağıt yapımı) e) Korbontetra klorür, trikloretilen, metilbromür, benzol(kimya sanayi) f) Gazlar, karbonmonoksit, klor, amonyak vb. g) Organik fosforlu bileşikler(tarım mücadele) 2- Mesleki deri hastalıkları Gelişmiş ülkelerde de bütün meslek hastalıklarının %60‘ını teşkil eden bu grup, sabayide çalışanlarda daha sıklıkla görülür. 3- Toz hastalıkları ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları a) Akciğer dokusunda değişiklik yapanlar, silis, kömür, asbest, talk b) Akciğerden kana geçerek çeşitli organlarda zehirlenme yapanlar, kurşun, kadminyum, krom, mangan c) Kanser meydana getirenler asbest, arsenik, kromatlar, nikel d) Radyoaktif etki yapanlar, uranyum toryum radyum tuzları e) Alerji yapanlar, pamuk kendir saman yün f) Akciğerde biriken, fakat hastalık yapmayanlar, demir oksitleri barit kireç taşı 4- Mesleki bulaşıcı hastalıklar 5- Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları a) İyonlayıcı ışınlar: röntgen, sanayi röntgenografisi, sondaj ve yer saptama gereçleri, lüminizan boyalar, radyoaktif minerallerin çıkarılması, elde edilmesi, taşınması, araştırma laboratuarları b) enfraruj ışınları: cam sanayi, dökümhaneler, haddehaneler, saç yapımı, karpit yapımı, ergitme fırınlar, potalar. Bu ışınlar gözde katarak meydana getirir. c) gürültü: belli bir düzeyin üzerindeki gürültü de (87 desibel) kulak etkilenmekte başlar ve işitme yeteneği tiz seslerden başlayarak geriler. d) titreşim(vibrasyon): genellikle, gürültülü makine ve tezgahları,aparatarlar, aynı zamanla titreşimde oluştururlar.